Ważną rolę w procesie przeobrażania Zespołu Szkół Zawodowych Nr 2 w Ostrzeszowie pełnił program modernizacji szkolnictwa zawodowego MOVE (Modernisation of Vocational Education), do realizacji którego szkoła została wytypowana spośród wielu placówek z całego kraju, co stanowiło znaczący sukces i wyróżnienie.
Program MOVE uruchomiono w 1994 r. Był on finansowany ze środków Unii Europejskiej – Funduszu PHARE. Objętych nim zostało 60 polskich szkół, w tym 6 z terenu byłego województwa kaliskiego. Musiały one spełnić określone warunki, m.in. posiadać odpowiednią bazę, wprowadzać nowe kierunki nauczania i programy wdrożeniowe. Każda szkoła miała do wyboru trzy z pięciu przedmiotów: elementy informatyki, ochrona środowiska, fizyka, język angielski, a także wprowadzenie do świata pracy. Istotą programu MOVE było dostosowanie treści programowych do nowej, zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej, kształtowanie umiejętności uczniów przydatnych w ich dalszym zawodowym życiu z wykorzystaniem do tego celu aktywizujących metod nauczania oraz nowoczesnych środków dydaktycznych. Spośród przedmiotów programu MOVE do jednego z nich – wprowadzenia do świata pracy został opracowany nowy program, przedmiot ten nie występował bowiem wcześniej w polskim, a nawet europejskim szkolnictwie, choć istniały przedmioty pokrewne.
Dzięki staraniom ówczesnej dyrekcji ZSZ Nr 2, a w szczególności dyrektora Bolesława Jędrzejewskiego szkoła znalazła się w programie MOVE, wybierając przedmioty: elementy informatyki, język angielski i wprowadzenie do świata pracy. W tym miejscu należy przybliżyć w kilku słowach sytuację w kraju w momencie uruchomienia programu. Był to bardzo trudny dla Polski okres transformacji gospodarczej i kształtowania się gospodarki rynkowej, skutkujący upadkiem wielu przedsiębiorstw i wysokim bezrobociem. Jaskrawym tego przykładem stał się Ostrzeszów, w którym szczególnie dotkliwie odczuwalna była likwidacja największego zakładu pracy – Fabryki Urządzeń Mechanicznych, a stopa bezrobocia w szczytowym okresie wyniosła aż 26%. Likwidacja FUM-u, pod kątem potrzeb którego w znacznej mierze prowadzone było kształcenie w naszej szkole, stanowiła dla niej poważne zagrożenie, wymuszając zdecydowane zmiany w jej funkcjonowaniu. Szkoła zaczęła wdrażać nowe kierunki nauczania, niezwiązane z jej dotychczasowym profilem. Systematycznie powiększano bazę dydaktyczną naszej placówki, a w 1994 r. wybudowano i oddano do użytku nowy obiekt warsztatów szkolnych.
Udział szkoły w programie MOVE był odzwierciedleniem zmian, zachodzących w szkolnictwie zawodowym w całym kraju, których istota polegała na tym, by szkoła dawała nie tylko zawód, ale pozwalała absolwentom na świadome uczestnictwo w rynku pracy. Dyrekcja szkoły, na czele z dyrektorem Bolesławem Jędrzejewskim, doskonale wyczuła sens programu MOVE, przede wszystkim poprzez podjęcie dwóch kluczowych decyzji. Pierwszą z nich był właściwy dobór przedmiotów, realizowanych w ramach programu. Były one ukierunkowane na problematykę rynku pracy, wzajemnie się uzupełniając, odgrywając szczególną rolę dla absolwentów pochodzących ze środowisk wiejskich, których znaczny procent uczęszczał do naszej szkoły. Postawiono na kształtowanie umiejętności w zakresie przedsiębiorczości oraz wykorzystania języków obcych i techniki informatycznej. Drugą, niezwykle ważną decyzją był dobór nauczycieli. Do realizacji programu dyrektor Bolesław Jędrzejewski wytypował następujące osoby: Wiesławę Noskowicz (język angielski), Włodzimierza Piekarczyka (wprowadzenie do świata pracy) i Ziemisława Szmaja (elementy informatyki). Postawił na nauczycieli innowacyjnych, kreatywnych, mających bardzo dobry kontakt z młodzieżą, którzy pomimo młodego wieku i niewielkiego stażu pracy wykazali się dużymi osiągnięciami, a przede wszystkim nie bali się wyzwań. Zadania, czekające wykonawców programu były niemałe i wymagały, jak np. w przypadku Włodzimierza Piekarczyka, całkowitego przekwalifikowania się z nauczyciela przedmiotów zawodowych mechanicznych na nauczyciela wprowadzenia do świata pracy, a więc przedmiotu o zupełnie innym charakterze.
Program MOVE zapoczątkowany został cyklem szkoleń, organizowanych przez Biuro Koordynacji i Kształcenia Kadr w Warszawie (BKKK). W pierwszych szkoleniach, zorganizowanych w sierpniu 1994 r. w Kaliszu uczestniczyła kadra kierownicza: dyrektor Bolesław Jędrzejewski oraz wicedyrektor Ignacy Strzelecki, odpowiedzialny za kształcenie zawodowe. Następne działania prowadzone w ramach programu MOVE objęły wytypowanych do jego realizacji nauczycieli. Bardzo ważnym wydarzeniem, które zapoczątkowało ich uczestnictwo w programie, było seminarium w Sulejowie, organizowane w dniach 10 – 17 października 1994 r. Nasi nauczyciele byli na nim bardzo aktywni. Wiceprezesem utworzonego na seminarium Stowarzyszenia „Świat Pracy” wybrano Włodzimierza Piekarczyka (zostało ono zarejestrowane w sądzie dnia 30 listopada 1994 r.), zaś Ziemisław Szmaj wszedł w skład zarządu stowarzyszenia informatyków. Rozpoczęły się intensywne szkolenia dla kadry pedagogicznej – najpierw organizowane przez BKKK, a później przez powstałe stowarzyszenia przedmiotowe. Bardzo przydatne dla naszych nauczycieli były zwłaszcza szkolenia informatyczne, organizowane w Poznaniu w roku szkolnym 1995/1996. Kontynuowano również szkolenia dla dyrektorów i wicedyrektorów szkół. Dyrektor Bolesław Jędrzejewski uczestniczył w szkoleniach, które odbyły się w Kazimierzu Dolnym (1995 r.) oraz w Krakowie (1996 r.), zaś wicedyrektor Ignacy Strzelecki – w szkoleniach zorganizowanych w Kazimierzu Dolnym (3 – 7 lipca 1995 r.) oraz w Dębem k. Warszawy (14 – 16 kwietnia 1996 r.). Obejmowały one zakres tematyczny dotyczący m.in. zarządzania, wdrażania i ewaluacji programów nauczania, organizacji pracy zespołowej w szkole, doskonalenia pracy nauczycieli i określenia ich potrzeb szkoleniowych, czy też stylów uczenia się i sposobów badania satysfakcji ucznia.
Inną formą samodoskonalenia były wyjazdy studyjne do krajów Unii Europejskiej (Niemcy, Dania, Holandia), celem poznania struktury szkolnictwa zawodowego oraz pracy tamtejszych szkół. Uczestniczyła w nich część osób realizujących program MOVE, co stanowiło dla nich swego rodzaju wyróżnienie. W 1995 r. uczestnikiem wizyty studyjnej w Berlinie, ukierunkowanej pod kątem restrukturyzacji szkolnictwa zawodowego był dyrektor Bolesław Jędrzejewski. Do Berlina wyjechał również w dniach 10 – 13 kwietnia 1995 r. Włodzimierz Piekarczyk, aby zapoznać się m.in. z działalnością stowarzyszeń nauczycieli i pracy szkół zawodowych o profilu ekonomicznym. Doświadczenia, nabyte podczas szkoleń oraz wyjazdów studyjnych, okazały się bardzo cenne zarówno w procesie kształcenia, jak i w zakresie zarządzania naszą szkołą. Osoby uczestniczące w tych działaniach dzieliły się swoimi spostrzeżeniami na spotkaniach organizowanych przez BKKK i posiedzeniach rad pedagogicznych.
Równocześnie nauczyciele realizujący program MOVE w naszej szkole zaczęli organizować pracownie przedmiotowe. I tak w sali 201 urządzona została pierwsza w Ostrzeszowie pracownia internetowa, w sali 103 – pracownia języka angielskiego, a w sali 104 – pracownia wprowadzenia do świata pracy.
W 1995 r. szkoła została wyposażona w nowoczesny sprzęt i materiały, m.in. komputery (powstała nowoczesna pracownia komputerowa), kserokopiarkę, kamerę video, telewizory kolorowe, magnetowidy, rzutniki folii, rzutnik komputerowy, białe i korkowe tablice, podręczniki, filmy dydaktyczne. W tym samym roku szkołę wizytowali przedstawiciele BKKK, a dokonana przez nich ewaluacja wypadła bardzo pozytywnie.
Nauczyciele realizujący program opierali się nie tylko na opracowanych w tym celu materiałach, lecz sami aktywnie włączali się w przemyślenia dotyczące treści programowych. Spośród nauczycieli – członków Stowarzyszenia „Świat Pracy” wyodrębnił się zespół redakcyjny podręcznika, zatytułowanego „Wprowadzenie do przedsiębiorczości”, a jego współautorem został Włodzimierz Piekarczyk.
Skrypt przedmiotowy stanowił jedną z form działalności Stowarzyszenia pomocnych w realizacji programu. Oparty był nie tylko na bibliografii wykorzystywanej podczas zajęć lekcyjnych, lecz także na przemyśleniach samych autorów. Był podręcznikiem, z którego mogli korzystać zarówno uczniowie, jak i nauczyciele. Wykorzystywał aktualne materiały w zakresie ekonomiki, psychologii, przepisów prawnych. Napisany został przystępnie dla czytelnika, planowane było wydanie zaktualizowanej jego wersji.
Formą wymiany doświadczeń między nauczycielami wprowadzenia do świata pracy był biuletyn Stowarzyszenia, którego redaktorem naczelnym został Włodzimierz Piekarczyk. Można było w nim znaleźć materiały i informacje do wykorzystania na lekcjach, pomysły na ciekawe zajęcia i organizację pracowni przedmiotowych.
Oprócz treści merytorycznych na uwagę zasługiwały także proponowane nowatorskie metody nauczania, ukierunkowane na aktywność i samodzielność ucznia, a także kształtowanie w nim poczucia własnej wartości. Najczęściej stosowanymi metodami dydaktycznymi były dyskusje, gry dydaktyczne, burza mózgów, studium przypadku, inscenizacje i wywiady, metaplan. Z nagrań uczniów wykonanych kamerą video powstał swoisty bank informacji o ostrzeszowskich pracodawcach i ich oczekiwaniach w stosunku do potencjalnych pracowników. Nagrano m.in. wywiady z dyrektorami lub właścicielami firm: TRASKO, AGROMET, POLSAM, FUMO, TRANSPED. Na lekcjach przedmiotowych wykorzystywany był również program komputerowy „Orientacja zawodowa”, zakupiony przez Stowarzyszenie „Świat Pracy”. Za pomocą testów Bergera i Hollanda określano typ osobowości badanej osoby i na tej podstawie wyznaczano jej ścieżkę zawodową oraz wskazywano najefektywniejsze drogi rozwoju, które należałoby wziąć pod uwagę w wyborze profesji lub zainteresowań.
Nauczyciele realizujący program doskonalili swe umiejętności, przekazując spostrzeżenia i przemyślenia na konferencjach metodycznych oraz spotkaniach organizowanych przez stowarzyszenia przedmiotowe. Dzięki staraniom dyrektora szkoły Bolesława Jędrzejewskiego oraz ostrzeszowskiego Inkubatora Przedsiębiorczości Włodzimierz Piekarczyk mógł uczestniczyć w studiach podyplomowych o specjalności: organizacja i zarządzanie przedsiębiorczością w Prywatnej Wyższej Szkole Biznesu i Administracji w Warszawie, które ukończył w 1997 r. Ich uwieńczeniem była praca dyplomowa: „Promowanie przedsiębiorczości w szkole ponadpodstawowej o przewadze młodzieży ze środowisk wiejskich”, będąca próbą skierowania programu MOVE w stronę lokalnych społeczności, z których wywodzi się wielu naszych uczniów.
Wysiłek, włożony we wdrażanie przedmiotu, zaowocował sukcesami. Pierwszym z nich było zdobycie w 1997 r. przez drużynę szkoły (jedyną z terenu byłego województwa kaliskiego) wyróżnienia w V edycji ogólnopolskiego konkursu „Moja szkoła – szkołą przedsiębiorczości”, zorganizowanego przez Fundację Ekonomiczną Przedsiębiorczości pod przewodnictwem prof. dr hab. Jerzego Dietla. Wyróżnienie to otrzymał „Program promowania przedsiębiorczości w ZSZ Nr 2 w Ostrzeszowie” autorstwa uczniów ostatniej klasy technikum samochodowego: Tomasza Małeckiego, Tomasza Calińskiego i Michała Gruchota pod kierunkiem Włodzimierza Piekarczyka. Szkoła otrzymała nagrodę 5 000 zł na realizację trzech bezpłatnych kursów przedsiębiorczości dla młodzieży, a wręczał ją w Pałacu Poznańskiego w Łodzi ambasador Stanów Zjednoczonych Nicholas Rey.
W konkursie tym rywalizowali autorzy ponad 90 prac z całego kraju, w tym reprezentanci najlepszych szkół ekonomicznych. Treścią wyróżnionej pracy był szkolny program promowania przedsiębiorczości, w którym zainteresowanej młodzieży wyznaczono określone zadania w każdym roku edukacji. Uczniowie uczestniczący od początku w realizacji programu mieli w ostatniej klasie pełnić rolę liderów podczas zajęć wprowadzenia do świata pracy, skutecznie wspomagając proces kształcenia.
Należy podkreślić także inne osiągnięcia. Pod kierunkiem Ziemisława Szmaja szkoła w 1997 r. zorganizowała wojewódzkie zawody informatyczne, połączone z ekspozycją nowoczesnego sprzętu komputerowego. Było to niezwykle udane przedsięwzięcie, zarówno pod względem organizacyjnym, jak i osiągnięć naszych uczniów, którzy odnieśli sukcesy na tym szczeblu zawodów.
Bardzo dobrze przyjęła się modyfikacja programowa z zakresu informatyki wdrażana w klasach liceum ogólnokształcącego o profilu ogólnym opracowana przez Ziemisława Szmaja. W stale modernizowanych pracowniach przedmiotowych uruchomiono Internet.
W grudniu 1997 r. nauczyciele języka angielskiego zainicjowali w klasach liceum bardzo ciekawy konkurs na prezentacje scenek rodzajowych, w których młodzież wykazała dużą pomysłowość i inwencję. Ogromną pracę w urządzenie i wyposażenie bardzo interesującej pracowni języka angielskiego włożyła Wiesława Noskowicz.
Od początku tworzenia programu szkoła nawiązała bardzo dobrą współpracę z ostrzeszowskim Inkubatorem Przedsiębiorczości. Zaowocowało to przeprowadzeniem przez Inkubator trzech bezpłatnych kursów dla młodzieży naszej szkoły (finansowanych ze środków, będących nagrodą w konkursie „Moja szkoła – szkołą przedsiębiorczości”). Uczestnicy kursów ćwiczyli na zajęciach warsztatowych m.in. zakładanie i prowadzenie wymyślonej przez siebie firmy, jak również prezentowanie się przed pracodawcą. Tak powstał „Program szkoleń ostrzeszowskiej młodzieży, przysposabiający do wejścia na rynek pracy”, opracowany przez Włodzimierza Piekarczyka i Włodzimierza Drogiego, realizowany przez Inkubator. Projekt ten otrzymał jedną z głównych nagród w ogólnopolskim konkursie „Innowacje w miastach – MIASTO 2000” (wyjazd szkoleniowy do Francji). Głównym celem projektu było kształtowanie świadomości młodych ludzi w zakresie rozumienia rzeczywistości gospodarczej i wykorzystania lokalnych zasobów do tworzenia nowych miejsc pracy, kreowanie ich aktywności zawodowej i przedsiębiorczości. Innowacyjność szkoleń polegała głównie na: prowadzeniu zajęć przez specjalistów z wielu obszarów ostrzeszowskiego rynku pracy (samorządowców, przedstawicieli Urzędu Pracy i Inkubatora, nauczycieli) w zakresie interdyscyplinarności, orientacji w uwarunkowaniach rynku pracy w powiecie, indywidualizacji prowadzonych zajęć, szeroko rozumianym poradnictwie zawodowym, wykorzystaniu nowoczesnego sprzętu i metod nauczania. W szkoleniach uczestniczyło kilkaset osób – głównie absolwentów ostrzeszowskich szkół ponadpodstawowych. Wielu z nich uruchomiło później własne firmy. Wyjazd szkoleniowy autorów programu do Francji (departament Ille-et-Vilaine) odbył się w dniach 24 -31.03. 2001 r. Jego efektem było m. in. zapoznanie się z działalnością tamtejszych podmiotów, mających wpływ na sytuację na rynku pracy, poznanie polityki departamentu w zakresie rozwoju gospodarczego i przedsiębiorczości a także zapoczątkowanie współpracy pomiędzy samorządami.
Choć działalność programu MOVE została zakończona przed kilkunastu laty, miał on dla ZSZ Nr 2 w Ostrzeszowie duże znaczenie. Pozwolił w trudnym dla szkoły okresie na pokazanie własnej wartości i umożliwił równanie do najlepszych. Szkoła została wyposażona w nowoczesny sprzęt i stworzono dalsze przesłanki do wzbogacania bazy dydaktycznej w coraz doskonalsze narzędzia pracy, czego przykładem było m.in. pionierskie uruchomienie sieci internetowej. Powstały nowe możliwości w zakresie samodoskonalenia nauczycieli. Zwiększył się stopień otwarcia szkoły na zewnątrz w kierunku lokalnego samorządu, przedsiębiorców, innych szkół i podmiotów (takich, jak np. Inkubator Przedsiębiorczości), co w dużym stopniu wzmocniło jej pozytywny wizerunek i uczyniło ważny atut rozwoju.
Realizacja programu MOVE miała duży wpływ na uruchomienie w 1997 r. liceum ogólnokształcącego (ukierunkowanego w początkowych latach funkcjonowania na profil informatyczny), bez którego trudno sobie dziś wyobrazić działalność szkoły. Nasi nauczyciele mieli swój wkład w powstanie nowatorskiej myśli dydaktycznej, czego przykładem była m.in. publikacja „Wprowadzenia do przedsiębiorczości” oraz program szkoleń przysposabiających ostrzeszowską młodzież do wejścia na rynek pracy – doceniony i zauważony w kraju. Najważniejszym efektem działalności programu było ułatwienie startu zawodowego absolwentom szkoły i skutecznego wykorzystania nabytej podczas kształcenia wiedzy oraz umiejętności.
W działalność programu MOVE zaangażowanych było wiele osób, trudno
wymienić wszystkie z nich. Należy podkreślić ogromną w nim rolę dyrektora szkoły Bolesława Jędrzejewskiego, mającego u swego boku partnerów,
a później kontynuatorów idei programu w osobach współpracowników
i następców: Wandy Dubis oraz Ignacego Strzeleckiego. Sprawili oni, że
program ten – mimo swej odrębności – nie działał w oderwaniu od szkoły,
a wprost przeciwnie – był bardzo dobrze wkomponowany w szkolny plan
działalności dydaktyczno-wychowawczej. Bardzo pomocny w realizacji
i popularyzacji programu MOVE był Andrzej Grzyb – Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (wówczas Kierownik Urzędu Rejonowego w Ostrzeszowie, a później Starosta Ostrzeszowski). Dorobek programu MOVE w naszej
szkole byłby trudny do osiągnięcia, gdyby nie osobowość realizujących ten
program nauczycieli, ich aktywność oraz niezaspokojony głód wiedzy zawodowej, poparte partnerską postawą dyrekcji szkoły i grona pedagogicznego.
Dlatego też można było w pełni zrealizować cele programu, tak bardzo przypominające znaną myśl Seneki Młodszego wyrażającą się słowami: „Uczymy
się nie dla szkoły, lecz dla życia”.